Sakarya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Ara

1921

KRONOLOJİ

1921

6 Ocak 1921Yunanlılar, Eskişehir’e doğru ilerlemeye başladı.
6-10 Ocak 1921I. İnönü Muharebesi ve Zaferi
9 Ocak 1921Bilecik’in, Yunanlılar tarafından işgali.
17 Ocak 1921Türk Heyeti görüşmelerde bulunmak üzere Tiflis’e gitti.
17 Ocak 1921Büyük Millet Meclisi, asi Ethem hakkında bir bildiri yayınladı.
20 Ocak 1921İlk Anayasa, (Teşkilat-ı Esasiye) Büyük Millet Meclisi’nce kabul edildi.
22 Ocak 1921Çerkez Ethem birlikleri tamamiyle yenildi.
23 Ocak 1921 “Alemdar” gemisi, Milli Mücadele’ye katılmak üzere İstanbul’dan Karadeniz’e açıldı. (Arada Fransızların eline geçen gemi 28 Ocak günü silahsız mürettebatınca yeniden kurtarılmıştır.)
24 Ocak 1921Asi Ethem ayaklanması bastırıldı.
24 Ocak 1921Fevzi Paşa, İcra Vekilleri başkanlığına getirildi. (9 Temmuz 1922’ye kadar bu görevde kaldı.)
26 Ocak 1921İtilaf Devletleri, Sadrazam Tevfik Paşa’dan Londra Konferansı’na delege göndermesini istedi.
28-29 Ocak 1921Türkiye’ye geldikten sonra, denize açılarak Rusya’ya dönmekte olan Mustafa Suphi ve arkadaşları, Yahya Kahya’nın adamlarınca denizde öldürüldü. (Bu olay, zaman zaman Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir aleyhinde propaganda için kullanılmıştır.)
29 Ocak 1921 Türk Heyeti, Tiflis’den Bakü’ye geçti.
31 Ocak 1921 Bekir Sami Kurulu, Moskova’dan Ankara’ya döndü.
5 Şubat 1921Ankara, Londra Konferansı’na heyet göndermeye karar verdi.
6 Şubat 1921Mustafa Kemal, “Hakimiyeti Milliye”muhabirine: “Kominizm içtimai bir meseledir” dedi
6 Şubat 1921 “Hakimiyeti Milliye” günlük çıkmaya başladı. (Bir süre Pazar günleri çıkmamış, savaşın kızıştığı günlerde ek yayınlamış, sonra tamamı ile günlük olmuştur.)
8 Şubat 1921T.B.M.M. Ayıntap’a (Antep) kahramanca direnişinden dolayı “Gazi”sanı veren kanunu kabul etti.
9 Şubat 1921Gaziayıntap, bir anlaşma imzalanarak Fransızlara teslim oldu.
10 Şubat 1921Mustafa Kemal, cepheye doğru yola çıktı.(15 Şubat’ta döndü).
17 Şubat 1921Ankara dışındaki İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
21 Şubat 1921Londra Konferansı başladı.
22 Şubat 1921Moskova’da Türk-Sovyet görüşmeleri başladı.
23 Şubat 1921T.B.M.M. Hükümeti, Ardahan, Artvin ve Batum’un boşaltılması için Gürcistan’a ültimatom verdi.
25 Şubat 1921Kızıl Ordu Tiflis’e girdi.
26 Şubat 1921Türk-Sovyet görüşmeleri başladı.
28 Şubat 1921T.B.M.M.’nde ilk bütçe kabul edildi. (1920 yılı bütçesi: 630,149,58 TL idi. 11,9.1920’de “Altı Aylık Muvakkat Bütçe Kanunu” çıkarılmıştı.
1 Mart 1921Afganistan’la Moskova’da dostluk anlaşması imzalandı. Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey generalliğe terfii etti.
2 Mart 1921Dr. Adnan Bey Meclis ikinci başkanı oldu.
6 Mart 1921Koçgir Ayaklanması başladı. Bastırılması 17 Haziran 1921.
7 Mart 1921Ahmet İzzet ve Salih Paşalar serbest bırakıldı.
11 Mart 1921Doğu Cephesi kuvvetleri, Batum’u işgal etti.
12 Mart 1921Londra Konferansı sona erdi.
12 Mart 1921 “İstiklal Marşı” TBMM’nde kabul edildi.
14 Mart 1921Doğu Cephesi kuvvetleri Ahıska’yı işgal etti.
15 Mart 1921Talat Paşa Berlin’de öldürüldü.
16 Mart 1921TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında “Moskova Antlaşması” imzalandı.
18 Mart 1921Gürcülerin milli kuvvetlerimize saldırısı sonunda, Kızılordu birlikleri Batum’a girdi.
21 Mart 1921Yeşil Ordu adlı sol kuruluşla ilgileri dolayısıyla TBMM’nin gizli oturumunda Tokat Milletvekili Nazım (Resmor), Afyon Milletvekili Mehmet Şükrü (Koç), Bursa Milletvekili Servet’in dokunulmazlıkları kaldırıldı.
23 Mart 1921Bursa ve Uşak Cephelerinden Yunan saldırısı başladı.
25 Mart 1921Yunanlılar Sapanca’yı işgal etti.
26 Mart 1921Yunanlılar Adapazarı’nı işgal etti.
28 Mart 1921Doğu birliklerimiz Batum, Ahıska, Ahılkelek’i boşalttı.
7-8 Nisan 1921Afyon Yunanlılardan geri alındı.
12 Nisan 1921Mustafa Kemal, Anadolu’daki Yunan zulümlerini protesto ederek “İnsanlık alemine” bir beyanname yayınladı.
12 Nisan 1921Mehmet Emin (Yurdakul) ile Yusuf Akçura Ankara’ya geldi.
13 Nisan 1921Türk ve Yunan birlikleri arasında, Dumlupınar Savaşı başladı.
15 Nisan 1921Ahmet Anzavur Bandırma yakınlarında öldürüldü. (Padişah kendisine Paşalık vermişti.)
18 Nisan 1921İsmal Fazıl Paşa öldü. (Ali Fuat Cebesoy’un babası, Nafia Vekili.)
22 Nisan 1921Mustafa Kemal, “Hakimiyeti Milliye’ye verdiği demecinde: Hürriyet ve İstiklal benim karakterimdir” dedi.
23 Nisan 1921 “23 Nisan’ın Milli Bayram Addine Dair Kanun” TBMM’nde kabul edildi.
27 Nisan 1921 İzmit, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
28 Nisan 1921İngilizlerin Malta’dan serbest bıraktıkları Ziya Gökalp ile 39 arkadaşı İstanbul’a geldi.
30 Nisan 1921Fransız kadın gazeteci Geoges Berthe-Gaulis Ankara’ya geldi. (Mustafa Kemal ile görüştü. Lehimizde yazı ve kitaplar yazdı.)
3 Mayıs 1921Batı Cephesi yeniden birleştirildi.
8 Mayıs 1921Bekir Sami Bey hariciye vekilliğinden ayrıldı.
9 Mayıs 1921Çerkez Ethem, idama mahkum edildi.
10 Mayıs 1921TBMM’nde Mustafa Kemal ve Arkadaşları, “Birinci Grup” diye bilinen “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu kurdular. (Ertesi gün Mustafa Kemal Grup’a başkan seçildi. “İkinci Grup” ise, muhaliflerden oluşmuştur.
13 Mayıs 1921İstanbul’daki İtilaf Devletleri yüksek komiserleri (Pell, Rumbold, Garroni) boğazları “tarafsız bölge” ilan etti.
16 Mayıs 1921Yusuf Kemal, Hariciye vekili oldu.
19 Mayıs 1921Fevzi Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu.
24 Mayıs 1921Ankara’ya, Hint müslümanların temsilcisi gibi gelmiş, fakat Mustafa Kemal’i öldürmekle görevli bir casus olduğu anlaşılarak yargılanmış olan Mustafa Sagir, idam edildi.
25 Mayıs 1921İtalyanlar Marmaris’ten çekildi.
1 Haziran 1921İtalyanlar, Antalya bölgesinden çekilmeye başladı.
9 Haziran 1921Fransa temsilcisi Franklin-Bovillon Ankara’ya geldi.
12 Haziran 1921Yunanistan Kralı Konstantin, İzmir’e geldi.
13 Haziran 1921Çapanoğlu Halit Bey, Amasya’da idam edildi.
13 Haziran 1921Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal’e, Başkomutanlık görevi verildi.
17 Haziran 1921Koçgiri Ayaklanması bastırıldı.
18-19 Haziran 1921Paris Görüşmeleri başladı. (Üç büyük devlet, Yunanistan’a, arabuluculuk önerisinde bulundu.)
21 Haziran 1921Yunanlılar, Adapazarı’ndan çekildi.
21 Haziran 1921Fransızlar, Zonguldak’ı boşalttı.
28 Haziran 1921Türk Kuvvetleri İzmit’e girdi.
30 Haziran 1921Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.
5 Temmuz 1921Yunan Kralı Konstantin, taarruz emri verdi. İtalyanlar Antalya’dan tamamen çekildi.
7 Temmuz 1921Yunan Kralı Konstantin cepheye gitti.
8 Temmuz 1921Kütahya-Eskişehir Muharebesi başladı.
10 Temmuz 1921Yunan kuvvetleri genel saldırıya geçti.
13 Temmuz 1921Afyon-Altıntaş Muharebesi.
15 Temmuz 1921Batı Cephesi Komutanının emri ile Türk ordusu geriye çekildi.
16 Temmuz 1921Ankara’da Maarif Kongresi açıldı ve Mustafa Kemal Paşa açılış konuşması yaptı.
17 Temmuz 1921Mustafa Kemal Paşa cepheyi denetledi.
18 Temmuz 1921Mustafa Kemal Paşa, Ankara’dan Karacahisar’daki Batı Cephesi Karargahına geldi.
24 Temmuz 1921Batı Cephesi Karargahı Polatlı’ya taşındı.
25 Temmuz 1921Türk Ordusu Sakarya Nehri doğusuna çekildi.
26 Temmuz 1921Yunanlılar Ankara’ya saldırı kararı aldı.
5 Ağustos 1921Mustafa Kemal Paşa’ya üç ay süre ile ve geniş yetkilerle Başkomutanlık tevcih eden kanun kabul edildi.
7-8 Ağustos 1921Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Kanunu’nun verdiği yetkiye dayanarak Tekalif-i Milliye emirlerini (Milli Yükümlülük Emirleri) yayınlayarak, ordu için halkın vereceği malzemeyi bildirdi.
8 Ağustos 1921Alit Fethi (Okyar), Malta’dan Ankara’ya döndü.
9 Ağustos 192142. Alay Ankara’ya geldi.
12 Ağustos 1921Mustafa Kemal Paşa Alagöz akargahına gitti.
12 Ağustos 1921Mustafa Kemal ile Fevzi (Çakmak) Paşa, Polatlı’da cephe karargahına geldiler. (Mustafa Kemal bu sırada attan düşerek yaralanmış, Ankara’ya dönerek tedaviden sonra 17.8.1921’de yeniden cepheye gelmiştir.)
14 Ağustos 1921Yunanlılar Sivrihisar’ı işgal etti.
15 Ağustos 1921Yunan Kralı Konstantin “Ankara’ya Doğru” emrini verdi.
18 Ağustos 1921Halide Edip’in, cephede görev isteği Mustafa Kemal tarafından kabul edildi.
23 Ağustos 192122 gün 22 gece sürecek olan Sakarya Meydan Muharebesi başladı.
28 Ağustos 1921Delibaş Mehmet öldürüldü.
11 Eylül 1921Yunan kuvvetleri geri çekilmeye başladı.
13 Eylül 1921Sakarya Zaferi.
14 Eylül 1921Seferberlik ilan edildi. Grup teşkilatı kaldırıldı ve kolordu halinde örgütlenme başladı.
17 Eylül 1921Yunan ordusu Eskişehir’e doğru çekilmeye başladı.
18 Eylül 1921Mustafa Kemal Ankara’ya döndü.
19 Eylül 1921Mustafa Kemal Paşa’ya “Gazilik” ünvanı ve “Mareşallik” verildi.
21 Eylül 1921Türk ordusu Sakarya Nehri batısına geçti.
24 Eylül 1921Franklin-Bouillon 21 Eylül’de Ankara’ya geldi, yeni Gazi Mustafa Kemal ile görüşmeler başladı.
26 Eylül 1921Kars’ta Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan ve Sovyet Rusya temsilcileri ile Kazım Karabekir arasında görüşmeler başladı.
5 Ekim 1921Malta’dan dönen Ali İhsan (Sabis) Paşa Ankara’ya geldi.
7 Ekim 1921Batı Cephesine bağlı 1. Ordu kuruldu.
13 Ekim 1921TBMM Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan) arasında Kars anlaşması imzalandı.
20 Ekim 1921TBMM Hükümeti ile Fransa Hükümeti arasında Ankara Anlaşması imzalandı.
23 Ekim 1921İstanbul’daki Ankara temsilcisi Hamit Bey ile İngiliz temsilcisi Sir H. Rumbold arasında, İngiliz esirleriyle Malta’daki Türk tutukluların değiştirilmesi konusunda anlaşma imzalandı. (Serbest bırakılan Malta tutukluları 31 Ekim’de İnebolu’ya çıktılar.)
31 Ekim 1921Gazi Mustafa Kemal’in Başkomutanlığını üç ay daha uzatan kanun TBMM’nde kabul edildi.
1 Kasım 1921Türk davasını destekleyen Pierre Loti’ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı.
12 Kasım 1921Hamdullan Suphi Maarif vekilliğinden istifa etti.
15 Kasım 1921Sürgünden dönen Rauf Bey Meclis’e katıldı.
21 Kasım 1921TBMM, Fransız kadın yazarı G.B. Gaulis’e teşekkür kararı aldı.
5 Aralık 1921Adana, Ankara Hükümetinin denetimine girdi.
7 Aralık 1921Fransızlar, Kilis’ten çekilmeye başladı.
8 Aralık 1921İstanbul Fener Patrikliğine, IV. Meletios seçildi.
11 Aralık 1921İstanbul’da oluşan Anadolu hareketini durdurmayı amaç edinen “Anadolu Cemiyeti” Yunanistan Yüksek Komiserliği’ne, Yunan işgal bölgelerinde padişah adına geçici bir hükümet kurulmasını önerdi.
13 Aralık 1921General Frunze başkanlığında, Ukrayna Kurulu Ankara’ya geldi.
24 Aralık 1921Osmaniye, Fransız işgalinden kurtuldu.
20 Aralık 1921Adana’da Kolordu binasına Türk bayrağı çekildi.
25 Aralık 1921Gaziantep’in kurtuluşu.
27 Aralık 1921Fransızlar Tarsus’tan çekildi.