GİRİŞ: Sakarya ilinin bulunduğu bölge, çok işlek bir göç yolu üzerindedir. Sakarya, tarihin en eski çağlarından beri çeşitli kavimlerin ilgisini çekmiş; ormanları, otlakları, balıklı göl ve nehirleri nedeniyle tercih edilen bir yerleşim bölgesi olmuştur. Öyle ki, Sakarya’nın yazılı tarihi MÖ XII. yüzyıla kadar gider. Bu dönemde, Sakarya yöresinde Brigler adı verilen topluluklar yaşıyordu.

Sakarya, bu gün de gerek coğrafi konumu itibarıyla, gerek tarihi arka plânı ile ve gerekse doğal güzellikleri itibarıyla geleceği parlak bir ilimizdir. Kurtuluş Savaşı süresince büyük fedakârlıklar göstermiş olan Adapazarı 14 Haziran 1954’te kabul edilen 6419 sayılı kanuna göre, “Sakarya Vilayeti” haline dönüştürülmüştür. Resmi Gazete’deki haber şöyledir: “Kocaeli Vilayeti’ne bağlı Adapazarı kazası kaldırılarak, merkezi Adapazarı olmak ve yine Kocaeli Vilayeti’ne bağlı Akyazı, Geyve, Hendek, Karasu kazalarını ihtiva etmek üzere Sakarya adı ile vilayet kurulmuş ve eski Adapazarı kazasını ihtiva eden nahiye ve köyler Sakarya’nın merkez kazasına bağlanmıştır”. Demografik yapısı itibarıyla bir mozayiği andıran Sakarya kültürel zenginlikleri, yetiştirdiği seçkin sanatçılar bakımından da üretken bir topraktır.

I.  SAKARYALI YAZARLAR/ŞAİRLER

(Aslen) Sakaryalı olan yazarlarımız/şairlerimiz, Sakarya’ya (Adapazarı ve çevresine) değindikleri eserlerinde ağırlıklı olarak şu temaları işlemişlerdir: “Eğitim, Değişim Olgusu, İç Sıkıntısı/Can Sıkıntısı, Gurbet Duygusu/Memleket Özlemi, Doğal Afetler (Deprem, Sel vb.), Sakarya’nın Doğal Güzellikleri, Sakarya İle İlgili Efsaneler/Masallar, Sosyal Sorunlar (Evlilikte Zorlama, Süt Kardeşliği, Dayak, Göç, Cinayet, Savaş, Hırsızlık)”. Sakarya’yı mekân, insan ve toplum bağlamında işleyen başlıca yazarlarımız/şairlerimiz soyadlarına göre alfabetik olarak şunlardır:

1.     ABASIYANIK, Sait Faik (D. Adapazarı, 23 Kasım 1906 - Ö. İstanbul, 11 Mayıs 1954)

2.     ADALI HOCA MUHAMMED EFENDİ “ADAPAZARΔ (Ankara ?-Safranbolu 1861)

3.     ADAPAZARÎ, Seyyid Osman: (18. yy son yarısı?-19. yy 1. yarısı ?)

4.     ATAY, Falih RıfkıATAY (D. İstanbul, 1894- Ö. İstanbul, 20.03.1971)

5.     BAYSAL, Faik (D. Adapazarı, 01 Aralık 1922 -Ö. İstanbul, 11 Aralık 2002)

6.     (Buğra) BİLEN, Hatice (D. Adapazarı, 29 Eylül 1951)

7.     GÜVÂHÎ, Mehmed (16. yy ?)

8.     KORCAN, Kerim (D. 31 Ocak 1918 Adapazarı/Aktefek Köyü/Ö. İstanbul, 09 Kasım 1990)

9.     MERT, Necati (D. Adapazarı, 25 Mart 1945)

10.ÖZDEMİR, Mehmed Niyazi (D. Sakarya/Akyazı, 08.04.1942)